Door Willem Dekker, verslaggever Dagblad van het Noorden.
Hij maakte zich hard voor de toekomst van de kazerne in Assen en de terugkeer van de tank. Generaal Martin Wijnen neemt vrijdag 15 januari afscheid van de 43 Gemechaniseerde Brigade in Havelte.
Twee jaar, dat is niet lang voor een commandant.
,,Drie jaar is gebruikelijk. Ik wist het twee jaar geleden ook niet. Maar je weet, op het moment dat je ergens zit, wordt al nagedacht wat je volgende stap zal worden. Ik word plaatsvervangend commandant landstrijdkrachten, de tweede man van de landmacht. Een hele eer. Ik wist dat ik in de race was. Soms heb je weinig grip op je loopbaan. De commandant landmacht zei: ‘Ik zie je dit graag doen.’ Ik weet hoe het dan werkt. Het is natuurlijk een mooie promotie.”
Het beviel wel in Havelte?
,,Ik kom uit de gemechaniseerde tak. Ik was commandant van het pantsergeniebataljon in Wezep. Ik ben een Noorderling, nou ja, opgegroeid rond Zwolle dan. Toen ik benoemd werd in Havelte was ik helemaal happy.”
Uw start was niet gemakkelijk.
,,De stemming zat er niet echt in. Het tankbataljon was weg, het bataljon pantserinfanterie dreigde opgeheven te worden en in Assen moest de kazerne dicht. Dankzij de ChristenUnie is dat niet doorgegaan, omdat Arie Slob zich sterk maakte voor de werkgelegenheid in het Noorden. Daar is geld voor vrijgemaakt. Maar je weet dat je op de hitlijst staat. Dat je bij een volgende bezuinigingsronde aan de beurt bent. Dat is niet goed voor het moreel van militairen.”
De situatie is helemaal veranderd?
,,Poetin die De Krim bezet, de ramp met de MH-17, de opkomst van IS, de aanslagen. Begin 2014 zag de wereld er heel anders uit. Zo snel kan het gaan. Over bezuinigingen op Defensie hoor je niemand meer. Op de kazerne vraagt niemand zich meer af of we volgend jaar nog bestaan.”
De commandant van Havelte maakte zich sterk voor het behoud van de kazerne in Assen.
,,Het beheer van de kazerne in Assen valt onder mij. Maar los daarvan, Defensie is een belangrijke werkgever voor het Noorden. In Havelte werken ruim tweeduizend mensen, in Assen duizend. Vooral Friezen, Groningers en Drenten, omdat we hier met de kazernes zitten. Maar je moet militairen wel perspectief bieden en het aantrekkelijk maken om te werken bij Defensie. Dat ze kunnen doorgroeien in hun loopbaan. Of dat in Havelte of Assen is, maakt niet veel uit, die afstand is te bereizen. Dan gaan ze in de regio wonen. Want laten we wel wezen, Havelte ligt met alle respect in the middle of nowhere. We hebben nu relatief veel binnenslapers, mensen die overnachten en niet naar huis gaan. Die mensen moet je binden met voldoende loopbaanmogelijkheden. Een groot voordeel is ook dat de Koninklijk Militaire School, waar onderofficieren worden opgeleid, van Weert naar Ermelo is verhuisd. Dat is vanuit Drenthe ook te berijden.”
U was nauw betrokken bij de komst van de Dienst Vervoer en Ondersteuning van Justitie naar de Johan Willem Frisokazerne in Assen.
,,Assen is een kleine kazerne en kwetsbaar. De kazerne staat nu sterker met de komst van DVO. In mijn vorige baan had ik veel met vastgoed van Defensie te maken. Het trucje van Assen hebben we eerder uitgehaald in Rotterdam. Daar dreigde de Van Genthkazerne gesloten te worden. Met hulp van burgemeester Aboutaleb is een brandweerkazerne op het terrein gekomen en is er een arrestatieteam gehuisvest. In Assen hadden we een goed clubje, met burgemeester Carry Abbenhues en nu Marco Out, commissaris Jacques Tichelaar en Jelte Penninga van DVO. Een ook de Rijksgebouwendienst zag er brood in. DVO wilde niet weg uit Assen. De dienst, die gevangenen vervoert, heeft qua huisvesting hetzelfde nodig als Defensie. Een omheind terrein, auto’s moeten geparkeerd worden, vuurwapens veilig opgeborgen en je moet er kunnen slapen en eten.”
Maar dan moet Den Haag nog om.
,,We hadden goede contacten in Den Haag. De burgemeester en commissaris bij politici, ik bij Defensie. Het goede van ons plan was dat het van ons zelf kwam en niet was opgelegd door bezuinigingen. Minister Hennis vond het een goed idee en het leverde nog geld op ook. Het lag allemaal zo dicht bij elkaar, dat het besluit zich bijna als vanzelf liet nemen.”
Is de bedreiging voor de Asser kazerne weg, met de komst van DVO?
,,Ik denk dat Assen toekomstbestendig is. Je hebt straks te maken met drie overheidsdiensten als je de Johan Willem Frisokazerne wilt sluiten: Defensie, Rijksgebouwendienst en Justitie. Dat maakt het er niet gemakkelijker op.”
DVO heeft Assen gered.
,,Het zit ons bepaald niet in de weg.”
De brigade heeft zijn tanks terug.
,,Ja, we gaan met achttien Duitse Leopards werken. We leiden daarvoor mensen op in Duitsland in Bergen-Hohne op de Lüneburger Heide. Ze krijgen hun opleiding in het Duits, en wonen er. In 2019 moeten we operationeel zijn.”
Defensie miste zijn tanks?
,,Het bataljon is ruim vier jaar geleden vanwege bezuinigingen opgeheven. Met het extra geld dat de regering vorig jaar vrijmaakte, betalen we het nieuwe tankpeloton. Tanks zijn voor ons cruciaal op het slagveld. Het is onze langste en krachtigste arm, die zuiver schiet over een afstand van 4 kilometer. Dat maakt indruk. Ik heb het zelf ervaren in Bosnië. Reden we op een van onze eerste dagen met de Leopard door de omgeving en nodigen mensen uit voor een demonstratie. Eén schot liet even zien wat we in huis hadden. Dat had een afschrikkend effect. Het bleef aardig rustig in de regio.”
De samenwerking met de Duitsers gaat veel verder.
,,43 Gemechaniseerde Brigade wordt ondergebracht bij de Eerste Duitse Pantserdivisie. Dat betekent dat we onder Duits commando komen te staan. Begin februari tekenen de Defensieministers van beide landen de overeenkomst in Amsterdam.”
Nederlands militairen onder Duits bevel?
,,Internationale samenwerking is uitermate belangrijk in deze wereld. We doen het in Irak, Afghanistan en Mali. Dat staat beschreven in Defensienota ‘Het belang van Nederland’, die de toekomst van ons leger beschrijft. Ik heb aan die nota meegewerkt en weet waar we naar toe moeten met ons leger. Ik loop al anderhalf jaar in Hannover om het allemaal voor te bereiden.”
Integratie gaat verder dan samenwerking?
,,De luchtmobiele brigade, waarvan Assen deel uitmaakt, werkt nauw samen met de Duitse Division Schnelle Kräfte. Dat trok me. Maar participeren vond ik niks. Waarom niet integreren, ook op hoog niveau. Dan praat je er over met collega’s. En zo kwamen we tot de conclusie waarom niet.”
Dat lijkt zo eenvoudig.
,,Het belangrijkste is vertrouwen. De Duitse en Nederlandse Defensieleiding kennen elkaar uit het verleden. En dat klikt. De basis is goed. Het helpt ook dat de ministers van beide landen het goed met elkaar kunnen vinden.”
Hoe gaat dat straks, zitten Nederlanders en Duitser samen in één tank?
,,Dat zou bij deze groep tankers misschien wel kunnen. Maar het moet wel functioneel blijven en niet doorschieten. Militairen werken vaak op reflexen, dan moeten er geen misverstanden bestaan. Twee Duitsers of twee Nederlanders gaat beter dan een Duitser en een Nederlander. Maar ja, een Duitse tankbemanning en Nederlandse tankbemanning zouden best samen een klus kunnen uitvoeren. Maar we moeten dat op elkaar afstemmen.”
Is dat moeilijk?
,,Best wel. Het radioverkeer, de werkwijze en ook de cultuur zijn anders. Bij ons staan de deuren op de gang open, in Duitsland zijn ze gesloten. Nederlanders zijn onderhandelaars. Bij ons begint de discussie als de commandant een besluit neemt. In Duitsland eindigt de discussie met het besluit van de commandant. De universiteit Groningen gaat tijdens de integratie vier jaar lang deze cultuurverschillen onderzoeken.”
U maakt dat niet meer mee. Denkt u nog wel aan Havelte?
,,Ik ga wel weg uit het Noorden, maar het Noorden gaat niet weg uit mij. Noorderlingen staan bekend als nuchter, dat is goed. Maar ze zijn ook heel schuchter, dat mag wel wat minder.”
